Uwaga!
Naturalne metody planowania rodziny (NMPR) to nie forma antykoncepcji, lecz sposób planowania aktywności seksualnej w celu zajścia lub uniknięcia ciąży. NMPR nie obejmują ingerencji ani aktywnego stosowania środków przeciwdziałających ciąży. Zamiast tego, opierają się na obserwacji naturalnych zmian zachodzących w cyklu menstruacyjnym kobiety.
Skuteczność NMPR w zapobieganiu ciąży jest mierzona wskaźnikiem Pearla, który dla tych metod wynosi od 1 do 20. Oznacza to, że na 100 kobiet stosujących te metody przez rok, od 1 do 20 może zajść w ciążę. Warto jednak podkreślić, że w praktyce skuteczność NMPR może być niższa, ponieważ wymagają one dużej systematyczności, precyzji oraz dogłębnej wiedzy na temat cyklu menstruacyjnego. Wiele osób może mieć trudności z idealnym stosowaniem tych metod, co dodatkowo obniża ich efektywność w zapobieganiu ciąży.
Z tego powodu, NMPR nie są zalecane osobom, które zdecydowanie nie chcą mieć dzieci. Metody te, szczególnie obserwacja śluzu szyjkowego i pomiar temperatury ciała, są obecnie bardziej rekomendowane kobietom, które chcą precyzyjnie określić moment owulacji w celu planowania ciąży, a nie jej unikania. NMPR są zatem bardziej skuteczne w planowaniu rodziny niż w zapobieganiu niechcianym ciążom.
Przed podjęciem decyzji o wyborze metody planowania rodziny, zaleca się konsultację z lekarzem. Specjalista pomoże dobrać najodpowiedniejsze podejście, dostosowane do indywidualnych potrzeb i stylu życia, biorąc pod uwagę zarówno naturalne metody, jak i inne formy antykoncepcji, jeśli celem jest skuteczne zapobieganie ciąży.
Czym są NMPR?
Wśród naturalnych metod planowania rodziny wydzielić można m.in. takie, które stosuje się by zapobiec ciąży. Metody te nie wymagają stosowania środków chemicznych, hormonalnych ani mechanicznych. Opierają się na obserwacji naturalnych objawów płodności kobiety i unikania stosunków płciowych w dni płodne. Do najpopularniejszych metod należą: metoda termiczna, metoda Billingsów, metoda objawowo-termiczna oraz metoda kalendarzykowa (Ogino-Knausa). Metod tych ABSOLUTNIE nie należy traktować jako antykoncepcji!
Charakterystyka metod NMPR
Metoda termiczna:
- Opis: Polega na codziennym pomiarze temperatury ciała kobiety. Po owulacji temperatura wzrasta o około 0,4-0,5°C i utrzymuje się na podwyższonym poziomie przez kilka dni.
- Stosowanie: Pomiar temperatury należy wykonywać codziennie rano, przed wstaniem z łóżka, tym samym termometrem, w pochwie lub pod językiem.
- Zalety: Dobra dla kobiet z regularnym cyklem, nie wymaga kosztownych narzędzi.
- Wady: Wymaga regularności i precyzji, może być zawodna przy nieregularnym trybie życia lub w przypadku młodych osób.
- Wskaźnik Pearla: 1-20 (wskaźnik określa liczbę ciąż na 100 kobiet stosujących określoną metodę antykoncepcji przez rok).
Metoda Billingsów:
- Opis: Opiera się na obserwacji śluzu szyjkowego, który zmienia się w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego.
- Stosowanie: Kobieta codziennie obserwuje i ocenia konsystencję oraz wygląd śluzu.
- Zalety: Może być stosowana przez kobiety w różnym wieku, również w czasie laktacji.
- Wady: Wymaga doświadczenia i regularnych obserwacji, może być trudna do stosowania w przypadku infekcji lub w przypadku młodych osób.
- Wskaźnik Pearla: 1-25 (wskaźnik określa liczbę ciąż na 100 kobiet stosujących określoną metodę antykoncepcji przez rok).
Metoda objawowo-termiczna (Rötzera):
- Opis: Łączy pomiar temperatury z obserwacją śluzu szyjkowego oraz innych objawów płodności, takich jak ból owulacyjny.
- Stosowanie: Kobieta codziennie mierzy temperaturę, obserwuje śluz i notuje inne objawy.
- Zalety: Bardziej precyzyjna niż metody jednowskaźnikowe, uwzględnia wiele czynników.
- Wady: Wymaga zaangażowania i systematyczności, nie nadaje się dla kobiet z nieregularnym trybem życia i dla młodych osób.
- Wskaźnik Pearla: 3-35 (wskaźnik określa liczbę ciąż na 100 kobiet stosujących określoną metodę antykoncepcji przez rok).
Metoda kalendarzykowa (Ogino-Knausa):
- Opis: Polega na obliczaniu dni płodnych na podstawie długości cyklu menstruacyjnego.
- Stosowanie: Kobieta prowadzi kalendarzyk menstruacyjny przez kilka miesięcy, aby określić najkrótszy i najdłuższy cykl.
- Zalety: Prosta do zrozumienia, nie wymaga specjalistycznych narzędzi.
- Wady: Bardzo zawodna, nie nadaje się dla kobiet z nieregularnymi cyklami.
- Wskaźnik Pearla: 14-50 (wskaźnik określa liczbę ciąż na 100 kobiet stosujących określoną metodę antykoncepcji przez rok).
Wskazania i przeciwwskazania do stosowania naturalnych metod planowania rodziny w celu uniknięcia ciąży
Wskazania:
- Kobiety, które nie mogą lub nie chcą stosować antykoncepcji hormonalnej lub mechanicznej.
- Kobiety z regularnym cyklem menstruacyjnym.
- Pary, które akceptują możliwość zajścia w ciążę w przypadku niepowodzenia metody.
Przeciwwskazania:
- Kobiety z nieregularnym cyklem menstruacyjnym, w tym nastolatki.
- Kobiety po porodzie, w okresie laktacji, w okresie okołomenopauzalnym.
- Kobiety z ostrymi i przewlekłymi stanami zapalnymi pochwy.
Kto może stosować NMPR?
Naturalne metody planowania rodziny mogą być stosowana przez kobiety w różnym wieku, które są w stanie regularnie monitorować swoje ciało i cykl menstruacyjny, jednak nie jest polecana dla nastolatek. Jest szczególnie polecana dla par, które są otwarte na możliwość zajścia w ciążę i preferują naturalne metody planowania rodziny.
Jak wygląda stosowanie NMPR?
Stosowanie NMPR wymaga systematyczności i zaangażowania. Kobieta musi codziennie monitorować swoje ciało, notować zmiany temperatury, konsystencję śluzu oraz inne objawy płodności. Wymaga to prowadzenia dokładnych notatek i analizowania danych, aby określić dni płodne i niepłodne.
Potencjalne działania niepożądane
NMPR nie powoduje bezpośrednich działań niepożądanych, ponieważ nie ingeruje w gospodarkę hormonalną ani nie wprowadza obcych substancji do organizmu. Jednakże, może prowadzić do stresu i niepokoju związanego z koniecznością regularnych obserwacji i obawą przed nieplanowaną ciążą.
Główne zalety i wady NMPR
Zalety:
- Brak ingerencji w gospodarkę hormonalną.
- Brak skutków ubocznych związanych z lekami.
- Możliwość stosowania przez kobiety w różnym wieku.
- Niskie koszty (wymaga jedynie termometru i kalendarzyka).
Wady:
- Wymaga systematyczności i zaangażowania.
- Może być zawodna, szczególnie przy nieregularnym trybie życia.
- Wymaga dokładnej znajomości własnego ciała i cyklu menstruacyjnego.
- Nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Skuteczność NMPR
NMPR mogą być skuteczne, ale ich skuteczność jest zazwyczaj niższa niż klasyczna antykoncepcja hormonalna czy wewnątrzmaciczna. Typowa skuteczność waha się od 76% do 88%, podczas gdy idealna skuteczność może sięgać nawet 99% w przypadku niektórych metod, jeśli są one stosowane bardzo dokładnie. Ważne jest, aby pary decydujące się na te metody były dobrze poinformowane i konsekwentne w ich stosowaniu.
Orientacyjny koszt stosowania NMPR
Koszt stosowania NMPR jest niski. Wymaga jedynie zakupu termometru (około 20-50 zł) oraz ewentualnie kalendarzyka lub aplikacji do monitorowania cyklu (darmowe lub płatne aplikacje, kosztujące od kilku do kilkudziesięciu złotych). Niektóre metody, jak podręczny mikroskop do analizy śliny, mogą być droższe (około 100-200 zł).
Podsumowanie
Naturalna metody planowania rodziny polegają na obserwacji naturalnych objawów płodności kobiety. Niektóre z nich mogą być stosowane w cely uniknięcia ciąży, jednak wymaga to systematyczności, zaangażowania i dokładnej znajomości własnego ciała. NMPRsą niskokosztowa i nie powoduje bezpośrednich skutków ubocznych, ale może być zawodna i nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Idealna dla par, które akceptują możliwość zajścia w ciążę.